Terapia integracji sensorycznej SI

Wskazania, przebieg, efekty

Terapia integracji sensorycznej obejmuje szereg ćwiczeń i czynności, które mają usprawnić sposób, w jakich maluch odbiera oraz porządkuje wrażenia zmysłowe, które docierają do niego ze świata zewnętrznego. Występowanie zaburzeń w tym obszarze jest kłopotliwe dla małych dzieci – nie potrafią one prawidłowo przetwarzać bodźców ze świata zewnętrznego. Odbierają je zbyt mocno, są dla nich na tyle intensywne i trudne do zrozumienia, że reagują na nie płaczem, strachem, a nawet agresją. W zaawansowanych przypadkach dzieci wycofują się do swojego świata. Działanie to pozwala im uniknąć przeżywania nieprzyjemnych doznań. Zdarzają się również takie sytuacje, że dzieci borykające się z tym problemem są nadpobudliwe ruchowo – wynika to z faktu, iż nie są w stanie w tak szybkim tempie przetwarzać informacji docierających do nich z zewnątrz.

Co warto wiedzieć o terapii sensorycznej?

Głównym celem terapii sensorycznej jest niesienie pomocy dzieciom z zaburzoną lub wolno rozwijającą się integracją bodźców sensorycznych. Odpowiednio prowadzona terapia sprawia, że dzieci zdobywają umiejętność prawidłowego reagowania na wrażenia zmysłowe. W efekcie, dziecko oswaja się z różnorodnymi bodźcami otoczenia. Ważną zaletą terapii jest również rozwinięcie zmysłu równowagi oraz zdolności psychoruchowych.

Jak wygląda terapia sensoryczna?

Terapia sensoryczna to głównie zabawa ucząca dzieci reagować na bodźce zewnętrzne i wrażenia zmysłowe. Wbrew pozorom, nie jest to zwykła, lecz kontrolowana zabawa. W jej trakcie dziecko zdobywa umiejętność porządkowania i organizowania różnorodnych bodźców.

Do najczęstszych form zabawy można zaliczyć:

– huśtanie na hamaku,
– lepienie figurek z masy plastycznej,
– zabawę przy wykorzystaniu zabawek o różnych fakturach i kolorach,
– jazdę na deskorolce,
– oraz wiele innych.

Działania te skutecznie wzmacniają procesy nerwowe, które odgrywają ważną rolę w późniejszym rozwoju dziecka. Są one pomocne m.in. podczas nauki pisania.
Warto pamiętać, że zajęcia w ramach terapii sensorycznej przede wszystkim powinny sprawiać dziecku przyjemność. Tylko indywidualnie i odpowiednio dopasowane ułatwią oswajanie się z bodźcami świata zewnętrznego, a jednocześnie nie sprawią, że ucieknie ono do swojego świata.

Zajęcia te muszą być indywidualnie dopasowane do potrzeb dziecka pod względem rodzaju, ale też czasu. Najczęściej trwają one około 60 minut. Rodzice powinni poznać techniki stosowane przez specjalistę i powtarzać ćwiczenia w domu podczas codziennej zabawy.

Kiedy specjaliści zalecają udział w terapii integracji sensorycznej?

Terapia integracji sensorycznej jest zalecana dzieciom, u których występują zaburzenia w tym obszarze. Pod pojęciem integracji sensorycznej należy rozumieć procesy zachodzące w układzie nerwowym, które odpowiadają za odpowiedni odbiór i organizację bodźców docierających przy wykorzystaniu zmysłów. Ważną rolę odgrywa wzrok, słuch, dotyk, węch, smak, a także ruch i grawitacja. Dzieci, które nie mają problemu z prawidłową integracją sensoryczną, reagują na zaistniałe sytuacje prawidłowo. Oznacza to, że świat ich ciekawi i zachęca do poznawania. Natomiast pacjenci z zaburzeniami integracji sensorycznej boją się go, są przerażeni docierającymi do nich bodźcami.

Uznaje się, że prawidłowa integracja sensoryczna odgrywa kluczową rolę w rozwoju dziecka. Co ważne, jest ona istotna zarówno pod względem ruchu, jak i zdrowia psychicznego i emocjonalnego. Specjaliści wyjaśniają, że proces integracji sensorycznej rozpoczyna się już w życiu płodowym, aczkolwiek największa jej intensywność ma miejsce między 3., a 7. rokiem życia.

Jakie objawy sygnalizują występowanie zaburzeń integracji sensorycznej?

Wśród najczęstszych symptomów sygnalizujących występowanie integracji sensorycznej znajdują się:

– brzydkie pisanie, malowanie, mylenie i gubienie liter czy wersów,
– trudności z czytaniem i liczeniem,
– opóźnienia rozwoju mowy,
– protestowanie przy obcinaniu paznokci, myciu głowy, czesaniu, przytulaniu, całowaniu czy ubieraniu,
– spożywanie pokarmów jedynie o określonej konsystencji,
– mówienie, że coś lub ktoś brzydko pachnie,
– pozostawanie w stabilnej pozycji – dziecko nie lubi ruchu, huśtawek czy karuzel,
– poszukiwanie mocnych wrażeń, skakanie z wysokości,
– wysoka aktywność ruchowa, ciągłe bieganie i skakanie,
– brak umiejętności koncentrowania się na przedmiotach i czynnościach,
– niesłyszenie poleceń,
– potykanie się, przewracanie czy obijanie o meble i inne przedmioty,
– nieporadność przy wykonywaniu prostych czynności,
– niechlujne spożywanie posiłków.

Jak są leczone zaburzenia integracji sensorycznej?

W przypadku stwierdzenia zaburzeń integracji sensorycznej konieczne jest skierowanie dziecka na terapię sensoryczną. Udział w niej biorą najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Rzadziej jest ona prowadzona w stosunku do niemowląt, choć jest polecana rodzicom dzieci, które mają problemy z jedzeniem. Bardzo ważne jest to, by terapia sensoryczna była właściwie dopasowana do indywidualnych potrzeb dziecka, stwierdzonych problemów i planowanych do osiągnięcia efektów. W zależności od sytuacji, może być ona również polecana do profilaktycznego stosowania u dzieci rozwijających się prawidłowo. W tym drugim wariancie wspiera ona rozwój psychoruchowy pacjenta.

Jakie efekty pozwala osiągnąć terapia sensoryczna?

W zależności od skali problemu, efekty terapii integracji sensorycznej mogą być zauważalne nawet po kilku zajęciach. Uzyskanie właściwego efektu wymaga jednak poświęcenia większej ilości czasu – najczęściej dziecko musi uczestniczyć w zajęciach około roku. Wśród najważniejszych zalet terapii znajdują się: lepszy rozwój psychoruchowy, zdobycie umiejętności porządkowania bodźców płynących ze świata zewnętrznego czy też lepsze radzenie sobie z docierającymi z otoczenia bodźcami. Przy odpowiednio dopasowanych zajęciach dość szybko znikają agresywne reakcje, zmniejsza się nadpobudliwość, a dziecko lepiej komunikuje swoje potrzeby. W efekcie, nie tylko maluch lepiej koordynuje swoje potrzeby, ale też łatwiej nawiązuje interakcje z otoczeniem. Poprawie ulega także koordynacja ruchowa – używanie piłki czy nożyczek nie sprawia już problemów.

Zwiększa się także koncentracja – dziecko uczy się koncentrowania swojej uwagi na jednej czynności czy przedmiocie. Bardzo ważną zmianą jest również wyeliminowanie płaczu bądź krzyku, będących reakcją na bodźce sensoryczne. Jest to niezwykle istotne, gdyż poprawia się jakość i sposób życia zarówno dziecka, jak i rodzica.